Ότι κι αν κάνεις, την Κρήτη δεν θα την κατακτήσεις ποτέ. Θα την αγγίζεις λίγο κάθε φορά και πάντα κάτι θα σου ξεφεύγει. Ειδικά αν έχεις στη διάθεσή σου μόνο λίγες μέρες για διακοπές!
5 μέρες για το Ηράκλειο δεν είναι αρκετές. Αυτό είναι το πρώτο που μπορούμε να πούμε με σιγουριά. Χρειάζονται πολύ περισσότερες μέρες για να ζήσει κανείς την πρωτεύουσα του νησιού, να δει κάθε γωνιά της και για να «ρουφήξει» κάθε της γεύση και εικόνα. Είναι, όμως, αρκετές για να πάρεις μια «δόση» ηρακλειώτικης αύρας, να κάνεις τις βόλτες σου, αλλά και να δεις, επιλεγμένα, κάποια σημεία πολιτιστικού ενδιαφέροντος.
Εξερευνώντας το νομό Ηρακλείου μέρα με τη μέρα, Θα διαπιστώσεις ότι η πρωτεύουσα αποτελεί την ιδανική βάση – αφετηρία για πολλές ημερήσιες εκδρομές στα πιο παραδοσιακά χωριά και τις πιο ξακουστές παραλίες του νησιού, ικανοποιώντας έτσι την διάθεσή σου για μπόλικα χιλιόμετρα και αλησμόνητες αναμνήσεις.
Θέλει χρόνο και κόπο, είναι αλήθεια. Έτσι είναι όμως το Ηράκλειο. Κρατά τα μυστικά του καλά κρυμμένα. Η επιστροφή σ’ αυτό, μοιάζει ούτως ή άλλως επιβεβλημένη.
Ημέρα 1η
Σημάδια του παρελθόντος στην καρδιά του Ηρακλείου
Για την πόλη του Ηρακλείου δεν θα σου πει ποτέ κανείς ότι πρόκειται για έναν «γραφικό» τουριστικό προορισμό – κι εν μέρει, δεν θα έχει άδικο. Πάντως, έχει τις δικές της χάρες και προσφέρεται για ατελείωτα σουλάτσα ή καφέ σε παραδοσιακά καφενεία στο πεζοδρομημένο ιστορικό κέντρο της, ακολουθώντας την Οδό 25ης Αυγούστου.
Περιηγήσου πάνω στα Ενετικά Τείχη που «αντιστάθηκαν» στον Τουρκικό ζυγό επί 25 έτη και σήμερα «ζώνουν» την πόλη με τις Πύλες τους, χαρίζοντας στους επισκέπτες καταπληκτική πανοραμική θέα. Στον Προμαχώνα Μαρτινένγκο βρίσκεται κι ο Τάφος Καζαντζάκη με τη χαραγμένη φράση «Δεν ελπίζω τίποτα. Δεν φοβούμαι τίποτα. Είμαι ελεύθερος».
Δες από κοντά το Τουρκικό Σεμπίλι (τις βρύσες της πόλης επί Τουρκοκρατίας), την Κρήνη Μπέμπο στην Πλατεία Κορνάρου, και την Κρήνη Μοροζίνι στην Πλατεία Λιονταριών, που αποτελεί σημείο αναφοράς τόσο για τους ντόπιους, όσο και για τους τουρίστες.
Έπειτα συνέχισε με το κτίριο της Λότζιας, ένα αρχιτεκτονικό διαμάντι με πανευρωπαϊκό βραβείο, που στεγάζει το δημαρχείο. Μην παραλείψεις να κάνεις μια στάση για προσκύνημα (ή χάζι) σε σπουδαίους ναούς, όπως ο Άγιος Τίτος με τα θαυμάσια βιτρό και την κάρα του Οσίου, ο Άγιος Πέτρος Δομινικανών, μία από τις σπουδαιότερες και μεγαλύτερες λατινικές εκκλησίες του Ηρακλείου και σύγχρονο συνεδριακό κέντρο, ο Μητροπολιτικός Ναός Αγίου Μηνά, η Βασιλική Αγίου Μάρκου και η Μονή Αγίας Αικατερίνης, που πλέον φιλοξενούν σπουδαίες εκθέσεις της νησιωτικής πρωτεύουσας.
Απαραίτητη είναι η επίσκεψη στο ανανεωμένο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου – την κιβωτό της μινωικής τέχνης, που συνιστά ένα από τα σημαντικότερα Μουσεία προϊστορικής τέχνης παγκοσμίως. Το Ιστορικό Μουσείο Κρήτης και το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας (που φιλοξενεί το τρίτο μεγαλύτερο θηλαστικό που έζησε στον κόσμο), στο παράκτιο τμήμα της πόλης, αξίζουν επίσης λίγο από το χρόνο σου.
Προτού αρχίσεις να κάνεις παρέα με τους ντόπιους αναγκαστικά σε κάποιο από τα ρακάδικα του κέντρου για το βράδυ, κάνε και μια απογευματινή βόλτα στον Λάκκο, μια μικρή απόκεντρη γειτονιά, που διατηρεί κάτι από την αύρα του παρελθόντος. Εναλλακτικά «περατζάδα» στα στενά σοκάκια της συνοικίας της Αγίας Τριάδας, όπου μπορείς να θαυμάσεις οθωμανικής αρχιτεκτονικής σπίτια.
Η περιήγησή σου για τη μέρα θα καταλήξει στο Ενετικό Λιμάνι Ηρακλείου με τα εντυπωσιακά του Νεώρια, που αλλού; Θα το περπατήσεις υπό τα χρώματα του ηλιοβασιλέματος μέχρι το ανακαινισμένο εμβληματικό διώροφο θαλάσσιο φρούριο του Κούλε, όπου φυλάσσονται οι ενάλιοι θησαυροί που ανέσυρε ο εξερευνητής Jacques-Yves Cous teau από τη γύρω περιοχή, και πάλι πίσω.
Ημέρα 2η
Γνωριμία με το Μινωικό πολιτισμό
Ίσως το πρόγραμμα σου να σε φέρει για μια πρωινή μπουγάτσα ξανά στην Πλατεία Λιονταριών ή μια ακόμη σύντομη βόλτα στα δαιδαλώδη δρομάκια της πόλης πριν πάρεις την εθνική οδό…
Το Ηράκλειο είναι με διαφορά ο πλουσιότερος αρχαιολογικά νομός της Κρήτης και από τους σπουδαιότερους της Ελλάδας. Σκέψου ότι μέσα στην έκτασή του υπάρχουν τουλάχιστον τρεις αρχαιολογικοί χώροι, που πρέπει να δεις έστω μία φορά στη ζωή σου. Το παραμυθένιο βασίλειο του Μίνωα, την διατηρημένη εξαιρετικά μέσα στον χρόνο Κνωσσό, τη μυστηριακή Φαιστό και το Μινωικό Ανάκτορο Μαλίων. Έπειτα, μη νομίζεις πως αν δεν δεις τίποτε άλλο, δεν θα χάσεις.
Θα χάσεις και μάλιστα πολλά, για παράδειγμα τον Αρχαιολογικό Χώρο Γόρτυνας και τον Αρχαιολογικό Χώρο Κομμού. Όσο χρόνο και να διαθέτει κανείς στο Ηράκλειο, πάντα θα υπάρχουν Μουσεία να επισκεφθεί και αξιοθέατα πολιτισμού να δει, χρειάζεται λοιπόν καλή οργάνωση και αθλητικά παπούτσια.
Πρώτη στάση, λοιπόν, στη Φαιστό, το βασίλειο του αδερφού του Ραδάμανθυ. Εκεί που βρέθηκε ο περίφημος Δίσκος της Φαιστού και το Ιερό της Ρέας. Παράλληλα, μην παραλείψεις να δεις τη βασιλική έπαυλη της Αγίας Τριάδας, αλλά και να περιηγηθείς στις όχθες του Γεροπόταμου Μεσσαράς. Διάλειμμα για βουτιά στα Μάταλα, το διάσημο από τη δεκαετία του ’60 παραθαλάσσιο χωριό στη νότια Κρήτη.
Κατά το απογευματάκι πάρε το δρόμο για το κορυφαίο μνημείο του μινωικού πολιτισμού, την Κνωσσό. Οπλίσου μόνο με υπομονή. Εκεί, θα συναντήσεις ορδές τουριστών που θέλουν να θαυμάσουν με τα δικά τους μάτια το περίφημο Μινωικό Ανάκτορο με τις τοιχογραφίες, το «λαβύρινθο» του Μινώταυρου και την Αίθουσα Θρόνου του Μίνωα.
Η επιστροφή στην πόλη του Ηρακλείου επιβάλει μια βόλτα μέχρι τις Γούρνες και το απίστευτο ενυδρείο, (κι ένα από τα μεγαλύτερα της Ευρώπης), το Cretaquarium. Κι από μια μοναδική εμπειρία εξερεύνησης του Μεσογειακού θαλάσσιου κόσμου, στα Μάλια.
Τελευταίος σταθμός για τη μέρα, το χτισμένο μέσα σε ελαιώνες της περιοχής Μινωικό Ανάκτορο Μαλίων, που εκτείνεται στους πρόποδες της οροσειράς της Σελένας.
Ημέρα 3η
Από τη ξέφρενη Χερσόνησο στα βήματα του Καζαντζάκη
Το εύκολο είναι να γυρίσεις την Κρήτη, το δύσκολο να την ανακαλύψεις. Ο νομός Ηρακλείου είναι σίγουρα ο πιο ιδιοσυγκρασιακός του νησιού, οπότε κι η τρίτη μέρα είναι αφιερωμένη σε αναζωογονητικές βουτιές σε κοντινές παραλίες από την πρωτεύουσα.
Πρώτη στάση στην Αμμουδάρα (δυτικά του Ηρακλείου), μια αμμουδιά μήκους 5 χιλιομέτρων – ιδανική για windsurfing κι από εκεί για ένα ακόμη μπάνιο στα γαλάζια νερά της Αγίας Πελαγίας και τα μυστικά κολπάκια της. Το μεσημέρι άραξε σ’ ένα από τα ταβερνάκια της βοτσαλωτής παραλίας του Παλαιόκαστρου.
Μετά από αυτή τη γαστρονομική στάση, συνέχισε για ένα καφέ (ή μπύρα) σε μία από τις δημοφιλείς ανατολικές παραλίες του Ηρακλείου, όπως την Αρίνα ή την Τομπρούκ. Η σημερινή σου βόλτα θα καταλήξει στην ευρύτερη περιοχή της Χερσονήσου και τη δημοφιλή μεγάλη αμμουδιά των Μαλίων.
Αν θέλεις να συνεχίσεις πιο χαλαρά, απλά κατευθύνσου δυτικά από το λιμάνι της περιοχής, όπου μια συστοιχία από όμορφες μικρές παραλίες κάτω από βράχια (Λιμανάκια Χερσονήσου) θα σε «κρατήσουν» σε παύση μέχρι αργά το απόγευμα.
Αν δεν θέλεις ν’ απολαύσεις το έντονο nightlife παρέα με νεαρούς Ευρωπαίους τουρίστες, επέλεξε να συνεχίσεις προς τον παλιό οικισμό της Χερσονήσου, που βρίσκεται μερικά χιλιόμετρα πάνω από το λιμάνι και θαύμασε τα γραφικά σοκάκια και τα παραδοσιακά του κτίρια.
Επίσης, κάνε απαραίτητα μια επίσκεψη στον Λυχνοστάτη (Μουσείο φτιαγμένο με μεράκι από ιδιώτη που θέλησε να προβάλει το λαϊκό πολιτισμό της Κρήτης).
Εναλλακτικά, συνέχισε τη βόλτα μέχρι το βυθισμένο χωριό, το Σφεντύλι, που έχει καλυφθεί κάτω από τα εκατοντάδες κυβικά νερού του Φράγματος Αποσελέμη, αλλά και τη γενέτειρα του Νίκου Καζαντζάκη, τη Μυρτιά, όπου στεγάζεται το Μουσείο του Κρητικού συγγραφέα.
Ημέρα 4η
Στους δρόμους του Κρασιού και στάση στο χωριό-πρότυπο
Σήμερα, θα εντρυφήσεις στον μοναδικό πλούτο των γηγενών ποικιλιών του Ηρακλείου, τη δυναμική νέα γενιά των οινοποιών του και θα γνωρίσεις από κοντά τις οινοτουριστικές υποδομές του. Στο νομό δραστηριοποιούνται 20 επισκέψιμα οινοποιεία, που παράγουν μερικές πολύ σπουδαίες και πολυβραβευμένες διεθνώς ετικέτες.
Η εκδρομή σου λογικά θα ξεκινήσει από το Σκαλάνι ή τα Πεζά, την Κρητική κοιλάδα του οίνου. Μόλις όμως φτάσεις στον επόμενο προορισμό σου, τις Αρχάνες, θα μυηθείς σε μια άκρως πολυαισθησιακή εμπειρία. Ο παραδοσιακός οικισμός, που έχει ζωή χειμώνα – καλοκαίρι, έχει βραβευτεί σε διαγωνισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αποτελεί παράδειγμα για τον τρόπο με τον οποίο έχει γίνει η οικιστική του ανάπτυξη.
Αξίζει επίσης και μια επίσκεψη στο Μινωικό Νεκροταφείο Φουρνί, όπου έχει βρεθεί το μεγαλύτερο νεκροταφείο του Αιγαίου από τα προϊστορικά χρόνια.
Το Φόδελε, έπειτα, είναι ο επόμενος προορισμός σου.Το χωριό που λέγεται ότι γέννησε τον Δομήνικο Θεοτοκόπουλο, του γνωστού σ’ όλο τον κόσμο El Greco, έχει γίνει πόλος έλξης για Έλληνες και ξένους τουρίστες. Δες οπωσδήποτε το Μουσείο Δομήνικου Θεοτοκόπουλου, το σπίτι όπου σύμφωνα με την παράδοση γεννήθηκε ο μεγάλος ζωγράφος.
Περιηγήσου στο καταπράσινο χωριό του και επισκέψου τη βυζαντινή βασιλική της Παναγίας, που λέγεται ότι τον ενέπνευσε. Στην πορεία κατηφόρισε για το Σμάρι, άλλον ένα διατηρητέο οικισμό με πολλά αναπαλαιωμένα πετρόχτιστα σπίτια αλλά και μια ακρόπολη, που αγναντεύει το χωριό από ψηλά.
Και για το τέλος, επισκέψου το εκπληκτικό Μουσικό Εργαστήρι Λαβύρινθος στο Χουδέτσι, που ιδρύθηκε από τον μουσικό Ross Daly και ίσως πετύχεις παρέες να παίζουν μουσικές από την Ελλάδα και τα Βαλκάνια μέχρι την Τουρκία και την Περσία.
Ημέρα 5η
Στο Νότο για την απόλυτη ταξιδιωτική εμπειρία
Από φυσιολατρικές πεζοπορίες μέχρι βόλτες σε ανυπότακτα χωριά, σίγουρα θα πρέπει προτού φύγεις από το νησί να εξερευνήσεις το νότιο κομμάτι του νομού Ηρακλείου, που βρίσκεται κάτω από τη σκιά των Αστερουσίων Ορέων και τα ριζά του Ψηλορείτη.
Ένας άλλος κόσμος κρύβεται εκεί στο Νότο, ανέγγιχτος, ανεξερεύνητος, μυστηριώδης, μυστηριακός. Εμπειρία από μόνη της, αποτελεί μια βουτιά στο μαγευτικό Αγιοφάραγγο, που πήρε το όνομά του από τους 300 ερημίτες που ασκήτευαν στην τοποθεσία παλιότερα, το «κατέβασμα» στο Μάρτσαλο και η πεζοπορία προς την Τρυπητή.
Αν όμως δεν διαθέτεις τετρακίνητο όχημα, ξέχασε όλα τα παραπάνω, καθώς δεν είναι ο τόπος αυτός για σένα. Στο ανατολικό τμήμα των Αστερουσίων Ορέων «κουρνιάζουν» τα χωριά Εθιά και ο Αχεντριάς. Ο χωματόδρομος θα σε μυήσει ν’ ανηφορίσεις μέχρι τα Καπετανιανά – τον πιο προνομιούχο οικισμό του Νότου. Από εδώ μπορείς ν’ αγναντέψεις από ψηλά το Λιβυκό Πέλαγος, ενώ αν αντέχεις κι άλλη σκόνη, κατηφόρισε μέχρι τις Τρεις Εκκλησιές.
Κάνε μια στάση για να δοκιμάσεις ντόπια ψάρια στους Καλούς Λιμένες ή τον παραθαλάσσιο Λέντα (φημισμένο κέντρο υδροθεραπείας του παρελθόντος) και συνέχισε για το παραδοσιακό χωριό του Σίβα, που συναντάται πολύ κοντά στον αρχαιολογικό χώρο της Φαιστού. Και σ’ αυτό το σημείο, η περιπλάνηση πλησιάζει στο τέλος της. Επισκέψου τουλάχιστον το διάσημο Τσούτσουρο και τον άσημο, αλλά υπέροχο, Κερατόκαμπο για μια τελευταία βουτιά.
Τέλος, μην ξεχάσεις ν’ αγοράσεις ντόπια προϊόντα από την Παλιά Αγορά της πόλης (Οδός 1866) για να ‘χεις να «συντροφεύεις» τις αναμνήσεις από το ταξίδι σου. Μόνο μη το παρακάνεις και φύγεις με έξτρα αποσκευές!
