Ζαλισμένοι από διαφορετικές εικόνες κι εμπειρίες –με καθεμία να αποτελεί ακόμη μια αφορμή για ταξίδι– γυρίσαμε από την Κύπρο. Κοτόπουλο με χαρουπόμελο, χταπόδι με κουμανταρία, λευκαρίτικος τταβάς (αρνί με ρύζι), πουργούρι (πλιγούρι), χαλούμι σε πίτες, σεφταλιές, μαχαλλεπί, είναι μόνο μερικές από τις κυπριακές γεύσεις που μας κατενθουσίασαν.
Η Κύπρος του καλοφαγά. Ενός παράξενου πολιτισμού, που είσαι πολύ μικρός για να αποκρυπτογραφήσεις, εσύ, ο καλαμαράς. Και να’θελε ο Κυπρίος να σου αποκαλύψει τον κωδικό του, εξ’άλλου, δεν δύναται. Η πραγματικότητά του κρύβεται κάτω από τεράστιες στρώσεις ιστορίας, πολλούς παραγωγούς και ακόμη περισσότερες προσωπικέςανακαλύψεις σε ταβέρνες, εστιατόρια, και προϊόντα. Η ομάδα του Terrabook πάντως, δοκίμασε και σας παρουσιάζει παρακάτω δέκα (10) μέρη – προτάσεις για φαγητό και ποτό στην Κύπρο.
Σοφία & Ανδρέας Κυριάκου, Λετύμβου (κατόπιν συνεννόησης με τον Κ.Ο.Τ.)
Στην ήρεμη, γαλήνια Λετύμβου διασώζεται ανθεκτική κι αλώβητη η αυθεντική κυπριακή «ψυχή» και κουζίνα.Οι γεύσεις μέσα απ’ τα χέρια αληθινών ανθρώπων, αυτών που αγαπούν να δουλεύουν για τον τόπο τους, τον φροντίζουν και τον μοιράζονται…Η υπερκινητική κυρία Σοφία Κυριάκου με τον σύζυγο της τον Ανδρέα διαφεντεύουν ένα ολόκληρο σπίτι-παρασκευαστήριο, που από την εξώπορτα του μυρίζει μια παλιά κυπριακή υπόσχεση παραδοσιακής νοστιμιάς. Μέσα στον ορυμαγδό των καζανιών με χαλούμι που πήζει και της σπιτικής ζιβανίας που αποστάζεται, του ξυλόφουρνου που ζεματάει ψωμί με προζύμι, το άρωμα της τρεμιθιάς και των τοπικών βοτάνων που ανακατεύονται πάνω σε ένα τραπέζι σαν χειρουργείο για τα χειροποίητα κουλούρια, νομίζεις ότι βρίσκεται στο σπίτι της γιαγιάς σου. Για το ρέσι (παραδοσιακό κυπριακό πιλάφι), θα μπορούσες να της ορκιστείς αιώνια πίστη, αλλά η κυρία Σοφία φτιάχνει και θεϊκόοφτό, σκέτη μπουκιά και συχώριο, οπότε κάπου εκεί μπερδεύεσαι. Αρκεί ο εκάστοτε ενδιαφερόμενος να συνεννοηθεί εκ των προτέρων με τον Κυπριακό Οργανισμό Τουρισμού (Κ.Ο.Τ.), ο οποίος και διοργανώνει αρκετές ημερήσιες ομαδικές και μη εκδρομές προς τα μέρη της.
Τζον & Πραξούλα Άνταμς, Chocolate Workshop, Πάνω Πλάτες (00357 99766446, 00357 99494335)
Πολυτελή, φτιαγμένα με αγάπη, σοκολατάκια με βάση αγνής σοκολάτας, αριστοτεχνικά φτιαγμένα από μείγματα τοπικών προϊόντων προερχόμενων από το νησί, έχοντας μάλιστα για φανατική τους θαυμάστρια και τη βασίλισσα της Αγγλίας!Σκληροπυρηνικοί εναλλακτικοί της σοκολάτας, εστέτ καλλιτέχνες των Πάνω Πλατρών, ταξιδιώτες από κάθε γωνιά του κόσμου, φλερτάρουν με τις σοκολάτες του Τζον και της Πραξούλας Άνταμς σε νέα εκδοχή και κυρίως, με μια άλλη άποψη γεμάτες «οικολογικά» προϊόντα, όπως η ζιβανία, η κουμανταρία, η πάστα αμυγδάλου, γλυκά του κουταλιού, κρέμα κυπριακού καφέ, την «Κρέμα της Αφροδίτης», η οποία περιέχει βασιλικό πολτό, μέλι και κρέμα βανίλια, λεβάντα, και άλλα.Δύο άνθρωποι επίσης αυθεντικοί. Χωρίς κανένα κόμπλεξ και καμία πόζα. Απλοί, πρόθυμοι και φιλόξενοι που δεν δέχονται να φύγεις απ’ το εργαστήριο τους εάν δεν σε κεράσουν κάτι για τον δρόμο και σε πείσουν για τα οφέλη της σοκολάτας.Εκεί, θα σου σερβίρουν την πιο σπιτική, την πιο φρέσκια γεύση γλυκού, μια νοστιμιά που θα ευχόσουν σε κάθε πείνα του καθημερινού σου τραπεζιού. Σίγουρα η παραπάνω επίσκεψη αποτελεί μία από τις πιο γλυκιές μας αναμνήσεις στον τόπο. Επιπλέον, οι πιο τυχεροί από εσάς μπορείτε να λάβετε μέρος και σε διαγωνισμούς που έχουν να κάνουν με τη σοκολάτα, και διοργανώνονται από το Σοκολατοποιίο του ζευγαριού.
Extra Tip: Πρωτού αναχωρήσετε από την περιοχή δοκιμάστε και λίγη θεσπέσια μηλόκρεμα. Πλούσια σε γεύση και μια ακόμη καθαρόαιμα σπιτική σπεσιαλιτέ των Πλατρών.
Στου Ρουσιά, Λάρνακα (00357 24400676, 00357 99243870)
Από τις πιάτσες της Λάρνακας, αυτό το μαγαζί βρίσκεται στα μετόπισθεν. Ένα ταβερνείο που ξεφυτρώνει ανάμεσα στην αστική γαλήνη της ανομοιομορφίας των πολυκατοικιών της πόλης του Ζήνωνα, ένα εστιατόριο κάπου χωμένο εκεί όπου δεν φθάνουν οι προβολείς μιας τουριστικής πλατείας (όπως στα πέριξ του Αγίου Λαζάρου Λάρνακας). Το μαγειρειό του Ρουσιά μας πήρε πρώτα από τη μύτη, ύστερα από την καρδιά, μόλις πέρασαμε για πρώτη φορά έξω από το στενό λουλουδιασμένο δρομάκι του. Αναπαριστά με επιτυχία την ατμόσφαιρα παλιάς γειτονιάς, μαγειρεύοντας με φρέσκα βιολογικά υλικά. Προσφέρει ποικιλία μαγειρευτών το μεσημέρι, μεζέδες και κρέατα στα κάρβουνα το βράδυ.Στην οικογενειακή αυτή ταβέρνα αμπαλάρουν επιτυχημένα την κλασική τελετουργία του κυπριακού μεζέ μ’ ένα πιο μοντέρνο περιτύλιγμα, οπότε και στον ολάνθιστο πεζόδρομο του Νικόλαου Λανίτη, σπάνια πέφτει καρφίτσα. Προνοήστε με κράτηση από προηγουμένως. Στα ξύλινα τραπέζια αυτού του παραδοσιακού ταβερνείου απολαύσαμε τις ωραιότερες σεφταλιές στο νησί της Αφροδίτης, ενώ ανάμεσαστα υπόλοιπα πιάτα που μας κέρδισαν, ήταν τα καλοϊρκά (ραβιόλες με χαλούμι), το σέλινο σε κουρκούτι, και το συκωτάκι με ρόδι-μία από τις σπεσιαλιτέ του καταστήματος.
Ζανέττος, Παλιά Λευκωσία, (00357 22765501)
Κοσμική ταβέρνα με ιστορία, από τις καλύτερες της πρωτεύουσας της Κύπρου, σ’ ένα υπέροχο παλιομοδίτικο τοπίο μέσα στην Παλιά Λευκωσία. Η τοπική κουζίνα στην Κύπρο, τις περισσότερες φορές κρατά από τον τόπο της το όνομα του πιάτου, όχι όμως και την ψυχή της νοστιμιάς του. Ο μπαρμπα-Ζανέττος από το 1938 ειδικεύεται στους μεζέδες, αποτελώντας τον απόλυτο θεματοφύλακα της εποχικότητας και της γεύσης με ονομασία προέλευσης.Ο Παναγιώτης Μέντζης (νυν ιδιοκτήτης)με το ρητό «η ζωή είναι μια σειρά από πιατάκια με μεζέδες», δεν θα σου πει ψέματα, πως ό,τι τρως είναι ντόπιο και πρώτης ποιότητας. Όμως, έχει βρει και κάτι που δεν βρήκαν οι υπόλοιποι συνάδελφοί του: από όλη την Κύπρο επιλέγει οτιδήποτε χτίζει την κεντρική ιδέα της πάτριας γεύσης, ας πούμε το κεσεδάκι με το γιαούρτιΑλάμπρας, μιλώντας στην πιο κυπριακή διάλεκτο. Προσοχή μόνο στην παραγγελία: να πάτε πολλοί μαζί, γιατί οι μερίδες είναι για άντρες, ατρόμητους, και λεβέντες! Η τελετουργία του καλωσορίσματος του και μόνο (με ροδόσταγμα στα χέρια του κάθε πελάτη) αξίζει το ταξίδι ως εδώ. Στο κλείσιμο, το μαχαλλεπί του, σε κάνει να ξεχνάς όσα ήξερες ως τώρα για το κυπριακό αυτό γλυκό.
Στου Κυρ-Γιάννη, Όμοδος (00357 25422100)
Ένα μαγαζί που δύσκολα το λες μαγαζί, αφού είναι η προέκταση αγροτουριστικού καταλύματος. Ο απόλυτος ναός του μεζέ, διόλου απρόσωπος και απολύτως προσωποκεντρικός. Το φαγητό εδώ, το λες αστικό. Το λες και του καλού κόσμου. Το λες και λίγο fusion. Όπως θες πες το, ό,τι και να πάρεις, θα νοιώσεις μια μεγάλη, βιωμένη κουζίνα που έχει μετρήσει χρόνια πείρας και σε ταΐζει με μια απόλυτη σιγουριά, την τελειότητα μιας συνταγής. Στο τέλος του γαστριμαργικού αυτού ταξιδιού, η εμπειρία μοιράζεται απλόχερα στον κόσμο, με μια σειρά αποστάγματα, παλαιωμένα κρασιά, γνωριμία με παραδοσιακές μουσικές. Ιδανικό, λοιπόν, για τον λάτρη της ποιοτικής μεζεδολαγνείας, το εστιατόριο του Κυρ-Γιάννη προτείνει μια θαυμάσια μεσογειακή κουζίνα με κυπριακές επιρροές και μ’ εμβληματικό πιάτο το αρνάκι με πούλλες, όπως λέγονται στα κυπριακά οι αγκινάρες της Ιερουσαλήμ.Στο πετρόχτιστο ντεκόρ, βαλμένης στα στενά σοκάκια του απόλυτου κέντρου του Ομόδους, και δίπλα ακριβώς από το ομώνυμο μοναστήρισερβίρει αποκλειστικά και μόνο σε μεγάλα πιάτα, που κλείνουν τελικά μέσα τους όλο τον κυπριακό χάρτη. Ενίοτε, ο μεζές διεκδικεί το δικό του μερίδιο στη δημιουργικότητα, γίνεταιχωριάτικο φρυγανισμένο ψωμί,χαλούμι με σουσάμι και μέλι, και κολοκυθολούλουδα και χοιρινό κότσι που τεμαχίζεται επιδέξια μπροστά σου. Ωραιότατη πιατέλα με φρούτα και τοπικά γλυκά έρχεται για να σβήσει το αλκοόλ στον επίλογο.
Αλλαντικά Δασκάλου, Αγρός (00357 25522505)
Στις αρχές του 20ου αιώνα, ο προπάππους Αυγουστής και η προγιαγιά Χαρίκλεια Νικόλα είχαν ξεκινήσει ως βιοποριστικό επάγγελμα την παρασκευή των αλλαντικών σε συνδυασμό με ένα μικρό κρεοπωλείο στον Αγρό της Πιτσιλιάς. Σήμερα, οι απόγονοί τους χρησιμοποιούν ακόμη το ίδιο καπνιστήριο για τη ωρίμανση των εξαιρετικών αλλαντικών τους. Το μπέικον-ποσυρτή και η λούντζα, όμως είναι, ίσως, οι πιο κορυφαίες στιγμές τους. Στα επιπλέον highlight της οικογενειακής επιχείρησης είναι κι η παραγωγή της ζιβανίας με την ετικέτα «Πετράλωνα».
Γλυκά της Νίκης, Αγρός (00357 25521400)
Όλη η σημειολογία του κυπριακού γλυκού και το πληθωρικό ταμπεραμέντο μιας Κύπριας μαγείρισσας σε προσγειώνουν στην Νίκη Αγαθοκλέους. Οι φίλοι και ανταποκριτές από την Μεγαλόνησο, μας μήνυσαν να την επισκεφτούμε πάραυτα, για να δούμε που γλυκαίνει η κυπριακή ύπαιθρος, που συνεχίζει να επιμένειστη χειροποίητη παράδοση, και να πηγαίνει καλά στο εξωτερικό – χωρίς να το κάνει θέμα, και συνιστά ένα απαραίτητο «αλτ» που μαζεύει όλες τις ψυχές για να τις κεράσει ζεστασιά και χαρουπόμελο. Στα χέρια της η παλιά πείρα συναντά τις νέες τεχνικές, η προαιώνια γνώση γεννά καινούρια βαζάκια ή ετοιμάζεται να ξανακλείσει σε συσκευασίες τις λησμονημένες νοστιμιές. Την εποχή που τα γλυκά του κουταλιού έχουν καταντήσει ένας προκατεψυγμένος αφρός με συντηρητικά χωρίς προσωπικότητα, η κυρία Νίκη συνεχίζει, λοιπόν, τη δική τηςμοναδική παράδοση. Εδώ αξίζει να δοκιμάσεις, ή και ν’ αγοράσεις,γλυκό του κουταλιού καρυδάκι, τριαντάφυλλο, μαυροκέρασο και ελιά, μαρμελάδες από μόσφιλο (ρόδι), παραδοσιακό σουτζούκο με αμύγδαλο, κιοφτέρκα, και πολλά. Α, επίσης η grandedame του κυπριακού γλυκού του κουταλιού- για όσους ξέρουν να τρώνε- εδώ και πολλά χρόνια, έχει προνοήσει και για τους διαβητικούς με ειδικές συνταγές.
Ζαχαροπλαστείο Μέλισσα, Λευκωσία (00357 22762070)
Και για το τέλος, ένα από τα παλαιότερα καφενεία-ζαχαροπλαστεία της πρωτεύουσας της Κύπρου. Το ζαχαροπλαστείο Μέλισσαέχει μετατραπεί κάτι σαν uber καφετέρια που πουλά τοπικό, παραδοσιακό γλυκό, μέχρι και επικές γευστικά τυρόπιτες.Σπεσιαλιτέ του όμως, θεωρούνται η σαρλότα, τα μπισκότα βουτύρου και οι φλαούνες.
