Κρίνοντας από τα φαγητά ενός τόπου φαίνονται οι αξίες των ανθρώπων του, κι ο τρόπος ζωής τους. H κυπριακή γεύση, λοιπόν, μέσα απ’ τα χέρια αυθεντικών, αληθινών ανθρώπων, αυτών που αγαπούν την παράδοση και φροντίζουν για τον τόπο τους, αλλά και τον μοιράζονται, διακρίνεται για τη μοναδικότητα και την πλούσια νοστιμιά της.
Η αφθονία στην φύση της Κύπρου έχει ευλογήσει τον τόπο με μια πανδαισία από προϊόντα, τα οποία αποτελούν τη βάση για διάφορα παραδοσιακά πιάτα. Συνταγές που συνδυάζουν αρμονικά τα ελληνικά, ανατολίτικα και ευρωπαϊκά στοιχεία, εμπλουτισμένα με λογής τοπικά αρωματικά βότανα και έθνικ μπαχαρικά, κάθε μπουκιά τους μένει αξέχαστη στον ουρανίσκο και του πιο απαιτητικού επισκέπτη της Κύπρου, ενώ κάθε γεύμα εδώ, τελειώνει μ’ ένα φλιτζάνι αχνιστό «κυπριακό» καφέ.
Σχεδόν όλο το χρόνο στο νησί της Αφροδίτης, υπάρχουν φρέσκα φρούτα και λαχανικά, αν και αυτό που ξεχωρίζει περισσότερο είναι οι τοπικές ποικιλίες μανταρινιών (Αρακαπάς), πορτοκαλιών και γκρέιπφρουτ, καθώς επίσης οι παφίτικες μπανάνες. Μερικά ακόμη από τα δώρα της φύσης ξεδιπλώνονται γύρω από τα ορεινά χωριά του Τροόδους και τα βουνά της Πάφου. Οι χιλιάδες ελαιώνες της, βγάζουν τις νόστιμες πράσινες τσακιστές ελιές, οι ξακουστοί αμπελώνες της, γεννούν κατάξανθες σταφίδες, ενώ οι χαρουπιές του νησιού παράγουν τον λεγόμενο «χρυσό της Κύπρου», το χαρουπόμελο, που χρησιμοποιείται στην παραγωγή θρεπτικών γλυκών και επιδορπίων αντί του οργανικού μελιού που βγάζουν τ’ αγριολούλουδα του τόπου ή του σταφυλόμελου (έψημα). Στο κοκκινόχωμα της επαρχίας Αμμοχώστου, από την άλλη, καλλιεργούνται περίπου 3.500 χιλιάδες τόνοι πατάτας κάθε χρόνο, εκατοντάδες ζουμερά καρπούζια, και γλυκές φράουλες (τέλος Ιανουαρίου-Νοεμβρίου).
Στα πρότυπα της Μέσης Ανατολής, στην Κύπρο όλα είναι μεζές. Το τραπέζι είναι στρωμένο με δεκάδες πιατάκια που συναποτελούνται από μικρές μερίδες τοπικών εδεσμάτων. Η «υποχρεωτική» σειρά των πιάτων που παρελαύνουν μπροστά από τον πεινασμένο ταξιδιώτη, τηρείται αυστηρά σε κάθε ταβέρνα της Μεγαλονήσου. Από τα κρύα εδέσματα, όπως το αραβικό χούμους, τα κουπέπια (κληματόφυλλα με ρύζι και κιμά), το ταλατούρι (τζατζίκι με δυόσμο), στα ζεστά πιάτα, με τα αφέλια (μαριναρισμένο με κρασί χοιρινό με κόλιανδρο), τον κορνιώτικο ταβά (αρνί με λαχανικά και κύμινο στο φούρνο), τ’ οφτό κλέφτικο, τ’ αρνί στιφάδο, για να κορυφωθεί η εμπειρία του επισκέπτη με τα ψητά κρέατα της σχάρας και τις σεφταλιές, το κυπριακό «σουβλάκι» , που θα συνοδεύει τις αναμνήσεις του για το μέλλον.
Το αιγοπρόβειο και αγελαδινό γάλα, που αρωματίζεται με δυόσμο και παράγει το μαστιχωτό λευκό τυρί του νησιού, το χαλούμι, καθώς κι η αναρή, τα καπνιστά παφίτικα λουκάνικα με κόλιαντρο, η λούντζα (καπνιστό χοιρινό φιλέτο με κρασί και κόλιαντρο), η τσαμαρέλλα (γίδα αποξηραμένη), το παστέλι από χαρουπόμελο που παράγεται στην Ανώγυρα, η «αγκινάρα της Ιερουσαλήμ» ή κολοκάσι, η παφίτικη πίσσα, και το Π.Ο.Π. λουκούμι Γεροσκήπου, είναι ορισμένα από τα προϊόντα που μπορεί κανείς να βρει και ν’ αγοράσει αποκλειστικά στην Κύπρο.
Τα σημάδια των Φοινίκων, των Αιγυπτίων, Περσών, Ρωμαίων, Βενετών, Οθωμανών και Άγγλων, τα βλέπουμε μέχρι και σήμερα στην παραδοσιακή κυπριακή κουζίνα που δένουν όλα τους αρμονικά, μετατρέποντας την όλη εμπειρία σ’ ένα σχεδόν αρχαιοελληνικό ηδονικό συμπόσιο. Κυπριακές ραβιόλες με χαλούμι και δυόσμο που βράζουν σε ζωμό κότας, χταπόδι με κουμανταρία, φοινικωτά απ’ τη Λάρνακα, παστόπιττες απ’ το χωριό Αυγόρου, λουβάνα (σουπα από κίτρινες φακές), «αντιναχτές» πατάτες με χρυσή κρούστα, χειροποίητες ελιόπιτες με πορτοκάλι, και τραχανάς – η λυδία λίθος της κυπριακής μαγειρικής απ’ αρχαιοτάτων χρόνων, είναι μερικά από τα πιάτα, που δοκιμάζοντάς τα, κανείς αντιλαμβάνεται ότι το πρωτοποριακό πνεύμα μπορεί να παραγάγει προϊόντα υψηλής αξίας με κυπριακή σφραγίδα.
Παραδόσεις αιώνων που αντανακλώνται και στο χαρακτήρα των προϊόντων της Κύπρου. Οι άνθρωποι εκεί, έμαθαν από νωρίς ότι για να ζήσουν πρέπει να γίνουν αυτόχθονες, ενώ η γενικότερη φτώχια που επικράτησε στο νησί επί πολλά έτη, έκανε τα φασόλια ή λουβιά στην τοπική διάλεκτο, τα κουκιά και τα ρεβίθια, τα διάσημα αρκατένα κουλούρια του Ομόδους, μέρος της καθημερινής διατροφής των ντόπιων. Εκτός από την έλλειψη χοιρινού κρέατος, βασικές διαφορές στις συνταγές της βόρειας Κύπρου με το νοτιότερο τμήμα της δεν υπάρχουν, ενώ σχεδόν όλα τα γλυκά της κυπριακή κουζίνας έχουν ανατολική προέλευση. Με το φρέσκο φθινοπωρινό μούστο, φτιάχνεται ο παλούζες, ο σουτζούκος, και τα κιοφτέρκα. Τα γλυκά σύκα του νησιού από την άλλη, δίνουν συνταγές όπως οι μαξίλλες, τα παστόσυκα, και οι συκόπιτες. Εθνικό γλυκό του Πάσχα, θεωρούνται οι φλαούνες, που επειδή αρέσουν πολύ, δεν είναι λίγα τα αρτοποιία που τις φτιάχνουν όλο το χρόνο. Στα σουξέ της κυπριακής γαστρονομίας όμως, συναντώνται μια ποικιλία homemade γλυκά του κουταλιού (καρυδάκι, κυδώνι, καρπούζι και άλλων), οι ταχινόπιτες και οι τρεμιθόπιτες, μαχαλλεπί με ροδοστάγμα Αγρού και τα «δάχτυλα κυριών» (κυπριακή ζύμη σιροπιαστή με αμύγδαλο και κανέλα).
Εδώ επίσης, οι λάτρεις του κρέατος θα θελήσουν να πάρουν στις αποσκευές τους παραδοσιακό χοιρομέρι, και ποσυρτή (καπνιστό κρασάτο μπέικον) και τέλος, τουλάχιστον μία φορά στο ταξίδι τους, να δοκιμάσουν ποταμίσια πέστροφα στην περιοχή των Πλατρών της επαρχίας Λεμεσού.
