Νησί με μεγάλη θρησκευτική παράδοση, η Θάσος διαθέτει πανέμορφες και σημαντικές εκκλησίες, τόσο από ιστορικής άποψης, όσο και λόγω των κειμηλίων που φιλοξενούν. Ξεχωρίζουν τα μοναστήρια του νησιού, αλλά και οι κεντρικοί ναοί των χωριών, που παίζουν άλλωστε ξεχωριστό ρόλο στην κοινωνική ζωή των κατοίκων.
Η Μονή Αρχαγγέλου Μιχαήλ, η Μονή Αγίου Παντελεήμονα και η Παναγούδα είναι τρία από τα μοναστήρια της Θάσου που επιβάλλεται κανείς να επισκεφθεί κατά την παραμονή του στο νησί, ώστε να αποκομίσει όχι μόνο την εμπειρία της κατάνυξης που προσφέρουν αυτά τα μέρη, αλλά και την ιστορική αναδρομή στην παράδοση του νησιού.
Από τις εκκλησίες της Θάσου που πρέπει κανείς να επισκεφθεί είναι ακόμα η Εκκλησία της Παναγίας, ο Άγιος Νικόλαος στο Λιμένα, οι εκκλησίες στο Θεολόγο, αλλά και η Παναγία στο Ραχώνι.
Ξεχωριστή θέση μεταξύ των εκκλησιών της Θάσου έχει ο Άγιος Αθανάσιος στο Κάστρο, η παλιά εκκλησία με ρίζες στην κυριαρχία των Γενοβέζων στο νησί, αλλά και ο Άγιος Δανιήλ στην Κραμπούσα και ο Άγιος Ιωάννης ο Θάσιος στις Μαριές, δύο εκκλησίες της Θάσου χτισμένες στην μνήμη αγίων που έζησαν και κατάγονταν από το νησί.
Δείτε αναλυτικότερα ποιες μονές και ποιες εκκλησίες της Θάσου επιβάλλεται να επισκεφτείτε κατά την διάρκεια των διακοπών σας στο νησί.
Παναγούδα
Μέσα στην καταπράσινη φύση, τα πυκνά δέντρα και τα τρεχούμενα νερά, βρίσκεται η Παναγούδα της Θάσου, ένα από τα πιο ξακουστά μοναστήρια του νησιού. Για να την προσεγγίσει ο επισκέπτης θα πρέπει να πάρει τον δρόμο από την παραλιακή Σκάλα Μαριών ως τις Μαριές, ψηλά στο βουνό, στη δυτική Θάσο. Γιορτάζει το Δεκαπενταύγουστο, όμως συγκεντρώνει πιστούς και προσκυνητές όλο το χρόνο.
Ονομάζεται επισήμως Μονή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου και πήρε το όνομά της από το παμπάλαιο εκκλησάκι που υπήρξε και η αφορμή για την δημιουργία της. Οι τοίχοι της είναι στολισμένοι με αγιογραφίες, αλλά και με παραστάσεις των είκοσι τεσσάρων Οίκων του Ακάθιστου Ύμνου.
Μονή Αρχαγγέλου Μιχαήλ
Η Μονή Αρχαγγέλου Μιχαήλ της Θάσου είναι γυναικείο μοναστήρι του 13ου αιώνα. Βρίσκεται ανάμεσα από τα χωριά Αστρίδα και Αλυκή και είναι χτισμένη στο χείλος του γκρεμού, πάνω από έναν άγριο όρμο, με μοναδική θέα, τόσο για όσους την αντικρίζουν από μακριά όσο και για εκείνους που από τα παράθυρά της αγναντεύουν το πέλαγος.
Στην Μονή φυλάσσεται ένα κομμάτι του Τίμιου Ήλου, δηλαδή μέρος από τα καρφιά που σταυρώθηκε ο Χριστός, ενώ πολύ πλούσιο είναι και το εκθετήριό της. Για να επισκεφθεί κανείς το μοναστήρια απαιτείται να τηρεί ενδυματολογικούς κανόνες ευπρέπειας, ενώ ρούχα για όσους δεν έχουν προετοιμαστεί κατάλληλα, προσφέρονται στην είσοδο.
Σύμφωνα με την θρησκευτική παράδοση, ο ίδιος ο Όσιος Λουκάς ασκήτεψε και Αγίασε στην Μονή Αρχαγγέλου Μιχαήλ, ενώ κάποιοι υποστηρίζουν πως ήταν εκείνος που έχτισε εξαρχής το παλιό εκκλησάκι περί το 1110.
Εκκλησία της Παναγίας
Είναι η κεντρική εκκλησία στο χωριό Παναγία της ανατολικής Θάσου και θεωρείται η πιο επιβλητική εκκλησία του νησιού. Καταρχήν, τον επισκέπτη, προσκυνητή ή μη, εντυπωσιάζει το μέγεθος του ναού: Έχει μήκος 28 μέτρα, πλάτος σχεδόν 19 μέτρα, ενώ το ύψος της φτάνει τα 18 μέτρα! Για την κατασκευή του, που υπολογίζεται πως έγινε στις αρχές του 19ου αιώνα, χρησιμοποιήθηκε τόσο θασίτικο μάρμαρο, όσο και λείψανα αρχαίων ναών.
Ο πραγματικός πλούτος της Εκκλησίας της Παναγίας είναι το θαυμάσιο χειροποίητο τέμπλο της, που φιλοξενεί εικόνες από τον 14ο και τον 17ο αιώνα, όπως και η εξαιρετικής τεχνοτροπίας εικόνα της Παναγίας της Παντοβλεπούσας, του 1814. Μέσα στο ναό εκτίθενται ακόμα παλιά νομίσματα του χωριού, οι μπακίρες, αλλά και ένα λευκοπορφυρό λάβαρο από την εποχή των Σταυροφόρων.
Η Εκκλησία της Παναγίας είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου και γιορτάζει στις 15 Αυγούστου, με μεγάλο πανηγύρι.
Μονή Αγίου Παντελεήμονα
Η Μονή Αγίου Παντελεήμονα βρίσκεται στην ενδοχώρα της Θάσου και για να την προσεγγίσει κανείς πρέπει να ακολουθήσει τον αγροτικό δρόμο από το Καζαβίτι. Χτίστηκε το 1843, μέσα στην καταπράσινη φύση του νησιού και σε υψόμετρο περίπου 770 μέτρων, στην κορυφή του Υψαριού.
Λειτουργεί ως γυναικεία Μονή και σύμφωνα με την θρησκευτική παράδοση, στην σπηλιά δίπλα από την Μονή Αγίου Παντελεήμονα, είχε ασκητέψει για λίγο ο ίδιος ο άγιος και εκεί είχε βρεθεί η θαυματουργή εικόνα του μοναστηριού.
Γιορτάζει στις 27 Ιουλίου, όταν οργανώνεται μεγάλο πανηγύρι και συρρέουν πιστοί από ολόκληρο το νησί.
Άγιος Νικόλαος στον Λιμένα
Ο Άγιος Νικόλαος στον Λιμένα της Θάσου είναι μια μικρή εκκλησία, από τις αρχαιότερες του νησιού, χτισμένη δίπλα ακριβώς στη θάλασσα. Ξεχωρίζει με την πολύ ιδιαίτερη αρχιτεκτονική της, που δηλώνει εκ πρώτης όψεως την αρχαιότητά της.
Ο ναός χτίστηκε περί το 835 μετά Χριστόν, όταν η Θάσος βρισκόταν υπό βυζαντινή κυριαρχία, πάνω σε λείψανα αρχαίων κτηρίων. Έκτοτε αποτελεί στολίδι της πόλης, που διαμέσου των αιώνων ήταν πάντα ένα σπουδαίο οικιστικό κέντρο για το νησί.
Άγιος Δανιήλ
Ο Άγιος Δανιήλ τιμάται στην Θάσο ως τοπικός άγιος, καθώς έζησε και δίδαξε στο νησί, τον 9ο αιώνα, κατά την βυζαντινή περίοδο. Ίδρυσε μοναστήρι στο μικρό νησάκι Κραμπούσα και σύντομα η φήμη του ξεπέρασε τα όρια και εξαπλώθηκε σε όλον τον τότε χριστιανικό κόσμο, προσελκύοντας εκεί πολλούς μοναχούς.
Σήμερα στο μικρό εκκλησάκι του Αγίου Δανιήλ στην Κραμπούσα τιμάται η μνήμη του από πλήθος πιστών στις 12 Σεπτεμβρίου, όταν οι προσκυνητές προσεγγίζουν το νησάκι με βάρκες και καΐκια από την Σκάλα Ποταμιάς.
Άγιος Ιωάννης Θάσιος
Ο Άγιος Ιωάννης ο Θάσιος έζησε κατά τον 17ο αιώνα, αλλά ενώ γεννήθηκε στις Μαριές της Θάσου, σε ηλικία 14 ετών μετανάστευσε στην Κωνσταντινούπολη για να μάθει την τέχνη του ράφτη. Η θρησκευτική παράδοση λέει πως σε μια φιλονικία του μ’ έναν Εβραίο της Πόλης, ο τελευταίος τον κατέδωσε στις τουρκικές αρχές που τον συνέλαβαν και τον ανάγκασαν να μαρτυρήσει.
Αν και μόλις ένα παιδί 14 ετών, ο Άγιος Ιωάννης ο Θάσιος αρνήθηκε να απαρνηθεί την πίστη του ή να αλλαξοπιστήσει και για τον λόγο αυτό οι Τούρκοι τον αποκεφάλισαν στις 20 Δεκεμβρίου του 1652. Σήμερα στην πατρίδα του είναι χτισμένη μια πανέμορφη εκκλησία, μέσα στα πλατάνια και τα τρεχούμενα νερά στις Μαριές.
Αν και η μνήμη του τιμάται στις 20 Δεκεμβρίου, η εκκλησία γιορτάζει και στην ημερομηνία της ίδρυσης του ναού, στις 11 Ιουλίου, όταν και πραγματοποιείται μεγάλο πανηγύρι.
Άγιος Αθανάσιος στο Κάστρο
Ο Άγιος Αθανάσιος στο Κάστρο της Θάσου είναι από τις παλαιότερες εκκλησίες του νησιού, καθώς χρονολογείται από το 1804. Είναι χτισμένος μέσα στα όρια του παλιού γενοβέζικου κάστρου στα Λιμενάρια και γιορτάζει στις 18 Ιανουαρίου και στις 2 Μαΐου.
Μέσα στο ναό βρίσκονται τρεις πλάκες-επιγραφές που αναφέρονται ρητά στην οικογένεια των Γενοβέζων Gattelussi, οι οποίοι ήταν κυρίαρχοι του νησιού κατά τον 15ο αιώνα και σύμφωνα με την παράδοση, ο ναός χτίστηκε με ειδική άδεια από τον Σουλτάνο, μέσα σε 40 μέρες και για την ανέγερσή του συνέβαλλε όλο το χωριό.
Η εκκλησία σώζεται σήμερα σε πολύ κατάσταση και είναι περιτοιχισμένη με ψηλό πέτρινο τοίχο και δύο εισόδους.
Κοίμηση της Θεοτόκου στο Ραχώνι
Η εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου στο Ραχώνι είναι χτισμένη στο καταπράσινο περιβάλλον και την εντυπωσιακή φύση της Θάσου. Είναι ένα γραφικό, παραδοσιακό εκκλησάκι με πολύ ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του τα ψηλά, γαλάζια παράθυρα.
Τα πλατάνια και η βρύση με το τρεχούμενο νερό που βρίσκονται εκεί δίνουν επίσης έναν ιδιαίτερο τόνο στο τοπίο. Υπολογίζεται πως χτίστηκε στις αρχές του 19ου αιώνα και γιορτάζει το Δεκαπενταύγουστο με μεγάλο πανηγύρι και το γνωστό κουλμπάνι, δηλαδή κρέας με στάρι, που ετοιμάζουν οι γυναίκες του χωριού.
