Στα χωριά του νομού Ρεθύμνου διασώζεται ανθεκτική κι αλώβητη η αυθεντική κρητική «ψυχή». Αν κάποιος θέλει πραγματικά να γνωρίσει το αληθινό πρόσωπο του νησιού, πρέπει να κινηθεί μακριά από τα τουριστικά θέρετρα και τις πόλεις, προς την ενδοχώρα και τα νότια παράλια. Αφήσετε, λοιπόν, για λίγο τις παραλίες του νομού Ρεθύμνου και χαράξτε νέες πορείες με προορισμό τα χωριά του, που διατηρούν τον πολύ ιδιαίτερο «χαρακτήρα» της τρίτης μεγαλύτερης πόλης της Κρήτης.
Τo Terrabook σας προτείνει 10 στάσεις που αξίζει να κάνετε.
1.Ανώγεια
Βρίσκονται στην «καρδιά» της ορεινής ενδοχώρας του Ρεθύμνου, γύρω από ένα τοπίο συγκλονιστικό, κάτω από τη σκιά του Ψηλορείτη. Εδώ, ο τουρισμός δεν κατάφερε να αλλοτριώσει τις ψυχές των ανθρώπων και να διαταράξει κυρίως τις μουσικές συνήθειες και τις αρχές τους.
Εκτός από την πλούσια επαναστατική δράση, τα Ανώγεια θεωρούνται ότι είναι πλούσια σε πολιτισμό. Στον ανόθευτο αυτό τόπο γεννήθηκε ο Νίκος Ξυλούρης, ενώ κάθε χρόνο το καλοκαίρι διοργανώνονται τα Υακίνθεια.
Μην φύγετε χωρίς να έχετε καθίσει σ’ ένα από τα παραδοσιακά καφενεία του χωριού για μια παγωμένη τσικουδιά και δυο κουβέντες με τους ντόπιους και δίχως να έχετε επισκεφτεί το Ιδαίον Άνδρον, τη σπηλιά που γεννήθηκε ο Δίας.
2.Μαργαρίτες
Το πολύ όμορφο αυτό ορεινό χωριό του ιστορικού Μυλοποτάμου είναι ένα από τα πιο σημαντικά κέντρα αγγειοπλαστικής στην Κρήτη, αφού η περιοχή είναι πλούσια σε αργιλόχωμα και νερά.
Στο χωριό λειτουργούν τουλάχιστον 16 εργαστήρια αγγειοπλαστικής, το καθένα από τα οποία καταπιάνεται με διαφορετικές τεχνοτροπίες, παντρεύοντας σύγχρονες και παραδοσιακές τεχνικές, ενώ παράλληλα οι επισκέπτες τους μπορούν ελεύθερα να δουν τους καλλιτέχνες επί τω έργω.
Από την κεντρική πλατεία του οικισμού, περνάει το μονοπάτι Ε4, αλλά αν είστε λιγότερο δραστήριοι μπορείτε να δοκιμάσετε τοπικές λιχουδιές σε μια από τις ταβέρνες και τα καφενεδάκια της περιοχής.
Μην παραλείψετε όμως, να κάνετε μια στάση στις εκκλησίες του χωριού, τον αναγεννησιακό Μιχαήλ Αρχάγγελο, και την παλαιότερη όλων, τον Άγιο Ιωάννη τον Θεολόγο με το πέτρινο τέμπλο, στον αυλόγυρο του οποίου είναι θαμμένοι οι νεκροί του Αρκαδίου. Και πριν αφήσετε πίσω σας την περιοχή, κάντε μία ακόμη βόλτα μέχρι και την Αρχαία Ελεύθερνα.
3.Αξός
Συνήθως οι τουρίστες την προσπερνούν πηγαίνοντας προς τ’ Ανώγεια. Κάντε όμως μια μικρή παράκαμψη για να δείτε ένα χωριό με μεγάλη ιστορική και αρχαιολογική αξία. Η Αρχαία Αξός (ή Όαξος) ήταν μια από τις εκατό πόλεις-κράτη της αρχαίας Κρήτης και γνώρισε τη μεγαλύτερη ακμή της από την υστερομινωική έως τη ρωμαϊκή εποχή.
Η ευημερία της συνεχίστηκε και κατά τους Βυζαντινούς χρόνους, όταν ήταν έδρα επισκοπής. Δείτε τις πηγές με το γάργαρο τρεχούμενο νερό όλο το χρόνο, κάντε μια βόλτα στα γραφικά πλακόστρωτα στενά του οικισμού και δείτε όσες περισσότερες εκκλησίες μπορείτε (συνολικά στον οικισμό υπάρχουν πάνω από 40 ναοί).
4.Μαρουλάς
Αν και δεν είναι καθόλου διαφημισμένος, αποτελεί έναν από τους πιο όμορφους οικισμούς του νομού Ρεθύμνου. Ο Μαρουλάς, είναι ένα χωριό – χρονομηχανή, καθώς κουβαλάει πολλούς αιώνες ιστορίας, με μια χούφτα αναπαλαιωμένα κτίρια από την εποχή των Ενετών και αργότερα.
Οι δύο ενετικοί πύργοι που σώζονται μέχρι σήμερα (στο κέντρο του χωριού και στην ανατολική πλευρά του) είναι από τα σημαντικότερα αξιοθέατα του χωριού, ενώ ξεχωρίζει ο προσφάτως αναστηλωμένος πύργος του, ο οποίος κυριολεκτικά βλέπει ή πιο σωστά ελέγχει όλο το Ρέθυμνο.
Μη φύγετε προτού θαυμάσετε τους Μαρουλιανούς ελαιώνες και τις παλιές φάμπρικες (ελαιοτριβεία), περιπλανηθείτε ακατάπαυστα στα καλντερίμια του χωριού και χορτάσετε τη μαγευτική θέα από τον Προφήτη Ηλία, για τον οποίο χρειάζεται μικρή ανηφορική πεζοπορία.
5.Αργυρούπολη
Οι πηγές της, σε συνδυασμό με την πυκνή βλάστηση, την έχουν μετατρέψει σε «πιτ-στοπ» των τουριστών τις ζεστές καλοκαιρινές μέρες. Δεν είναι όμως μόνο οι πηγές της Αγίας Δύναμης (όπως ονομάζονται), οι καταρράκτες και τα νερά της. Η Αργυρούπολη αξίζει την προσοχή σας γιατί είναι ένας από τους παραδοσιακούς οικισμούς του Ρεθύμνου, ενώ «στέκει» εκεί που κατά την αρχαιότητα βρισκόταν η η Αρχαία Λάππα.
Δείτε τους παλιούς μύλους του χωριού, κάντε μια στάση στο ναό των Πέντε Παρθένων λίγο έξω από το χωριό, που είναι λαξευμένο σε φυσικό βράχο και γιορτάζει την Τρίτη του Πάσχα, γιατί θεωρείται ένα από τα πιο σημαντικά προσκυνήματα της δυτικής Κρήτης. Πριν φύγετε, μην παραλείψετε ν’ αγοράστε χαρουποπαξίμαδα από τα καταστήματα της περιοχής.
6.Αγία Γαλήνη
Από εδώ – κατά το μύθο – πέταξαν ο Δαίδαλος και ο Ίκαρος στο μοιραίο ταξίδι τους. Παρά το γεγονός ότι πλέον αποτελεί ένα από τα πιο δημοφιλή παραθαλάσσια θέρετρα του νομού, δεν έχει χάσει τη φυσική της ομορφιά και γαλήνη. Δεν θεωρείται επίσης τυχαία, «η νύμφη του Λιβυκού», καθώς βρίσκεται στο νοτιότερο άκρο του Λιβυκού πελάγους και έχει απεριόριστη θέα στον κόλπο της Μεσσαράς.
Περιπλανηθείτε στα στενά δρομάκια του αμφιθεατρικού οικισμού – που πολλοί μπερδεύουν με το Κάπρι της Ιταλίας, και πάρτε ένα από τα εκδρομικά καΐκακια με κατεύθυνση την εξωτική Πρέβελη ή τα παρθένα νησιά Παξιμάδια. Μην φύγετε αν δεν έχετε «απαθανατίσει» το γραφικό αμφιθέατρο του οικισμού.
7.Πλακιάς
Βρίσκεται στη μέση της νότιας ακτής της Κρήτης κι αποτελεί συνέχεια μιας υποθαλάσσιας πλάκας. Μια φορά κι ένα καιρό, ήταν ένα μικρό παραδοσιακό ψαροχώρι, αλλά μετά το ’70 και το ’80 ήρθε η τουριστική επέλαση, εξού και σήμερα διαθέτει ότι θελήσει ο επισκέπτης.
Ανακαλύψτε τις όμορφες τοποθεσίες για μπάνιο, κάντε μια βόλτα στο γραφικό λιμάνι με τις πολλές ταβέρνες και αν είστε τυχεροί θα συμμετάσχετε και σ’ ένα από τα πολλά παραδοσιακά πανηγύρια που διοργανώνονται εκεί. Με βεβαιότητα, ο Πλακιάς, προσφέρει το κρητικό καλοκαίρι που πολλοί ονειρεύονται, ενώ αποτελεί ιδανικό ορμητήριο για εκδρομές με σκάφος.
8.Μέρωνας
Χτισμένος σε υψόμετρο 620 μέτρων, ο Μέρωνας αποτελεί ένα από τα ωραιότερα χωριά του Ρεθύμνου, αγναντεύοντας προς τον Ψηλορείτη, ενώ παράλληλα συνθέτει ένα ξεχωριστό σκηνικό άλλης εποχής. Κάπου στα μισά του 14ου αιώνα εγκαταστάθηκε εκεί ο Αλέξιος Καλλέργης, της γνωστής κρητικής αρχοντικής οικογένειας, τα οικόσημα της οποίας διακρίνονται μέχρι και σήμερα στην εκκλησία της Παναγίας του Μέρωνα.
Αν επισκεφτείτε τον οικισμό στις 27 Ιουλίου, θα συμμετάσχετε στο μεγάλο πανηγύρι του Αγίου Παντελεήμονα, ενώ αν πάλι βρεθείτε εκεί την Καθαρή Δευτέρα, θα γίνετε κοινωνοί πολλών τοπικών εθίμων που αναβιώνουν. Στις αρχές του καλοκαιριού, από την άλλη, θα χορτάσετε κεράσια και κουβέντες με τους ανθρώπους του.
Περπάτησε πάντως τα δρομάκια του χωριού και θαυμάστε την παραδοσιακή αρχιτεκτονική με τα βενετσιάνικα στοιχεία και μην παραλείψετε να κάνετε μια στάση στο Μυγιόσπηλιο (όπου σύμφωνα με τον μύθο γίνονταν οι τελετές των Κουρητών). Με ορμητήριο τον Μέρωνα, τέλος, ανακαλύψτε ολόκληρη την κοιλάδα Αμαρίου!
9.Καψαλιανά
Τα Καψαλιανά είναι ένα αναπαλαιωμένο γραφικό χωριό με χρώματα άλλης εποχής. Βρίσκονται δίπλα από τη Μονή Αρκαδίου, κι ως παλιό μετόχι του ιστορικού αυτού μοναστηριού, είναι χτισμένα στην καρδιά του μεγαλύτερου ενιαίου ελαιώνα της Κρήτης, ανάμεσα σ’ οπωροφόρα δέντρα αλλά και με υπέροχη θέα προς την θάλασσα.
Επισκεφτείτε την ιδιαίτερα γραφική εκκλησία του οικισμού, που είναι αφιερωμένη στον Αρχάγγελο Μιχαήλ, και είναι περίπου 250 περίπου ετών και δοκιμάστε τοπικές νοστιμιές από τον ιδιαίτερο ξενώνα που στεγάζεται εκεί, όπου λειτουργεί κι ένα ιδιωτικό Μουσείο.
10.Σπήλι Ρεθύμνου
Σε κομβικό σημείο, το Σπήλι Ρεθύμνου είναι στάνταρ σταθμός στην κάθοδό σας, περίπου 30 χιλιόμετρα μετά την πόλη του Ρεθύμνου. Το χωριό-συνώνυμο του νερού, με τις 25 κρήνες με μορφή κεφαλής λιονταριού, είναι σήμερα στάνταρ προορισμός για τους τουρίστες της περιοχής.
Κατεβείτε κι εσείς για ν’ ανεφοδιαστείτε με το τρεχούμενο νερό του ή να ξεμουδιάσετε κάτω από τη δροσιά των αιωνόβιων πλατάνων του. Μην παραλείψετε μόνο να επισκεφτείτε τη μονή Αγίου Πνεύματος και το παράξενο ξωκλήσι του Αγίου Αντωνίου, στα νοτιοανατολικά του χωριού.
Αν σας βαστάει, από τον οικισμό περνάει επίσης κι ένα μονοπάτι Ε4, αλλά και το φαράγγι Κουρταλιώτη, που καταλήγει στο διάσημο φοινικόδασος της Πρέβελης.
