Ένα Σαββατοκύριακο δεν φτάνει φυσικά για να γνωρίσει και να απολαύσει κανείς την μαγική φύση και το μυστήριο της Σαμοθράκης, είναι όμως αρκετό για να δει το νησί από κοντά και να μυηθεί στα μυστικά του.
Καταρχήν θα πρέπει να σβήσει από το μυαλό του την εικόνα που έχει για τα ελληνικά νησιά, ακόμα και τα πιο πράσινα από αυτά: Φύση σαν της Σαμοθράκης δεν υπάρχει πουθενά, καθώς η πυκνή βλάστηση και τα τρεχούμενα νερά δημιουργούν μια μοναδική «ζούγκλα» – το απόλυτο δέλεαρ για τους λάτρεις του εξερευνητικού τουρισμού, της πεζοπορίας και της περιπέτειας.
Δεν είναι όμως μόνο η φύση της Σαμοθράκης το «ατού» της. Το νησί άλλωστε είναι γνωστό στα πέρατα του κόσμου εξαιτίας ενός από τα αριστουργήματα της αρχαιότητας που βρέθηκε στα έγκατα της γης: Η Νίκη της Σαμοθράκης είναι από μόνη της ένας λόγος για να επισκεφθεί κανείς το νησί που φιλοξένησε αυτό το έργο τέχνης.
Επιπλέον, η Σαμοθράκη κατά την ελληνική αρχαιότητα ήταν το νησί των Καβείριων Μυστηρίων, τελετών που κανείς «απέξω» δεν γνώριζε και δεν είχε το δικαίωμα να μάθει. Ετσι καλλιεργήθηκε ένας μύθος που δίνει στο νησί αυτό, με το πανύψηλο βουνό, την άγρια βλάστηση και την μυστικιστική ατμόσφαιρα…
Τα χωριά
Τα χωριά του νησιού, παραδοσιακά χτισμένα και φιλόξενα, περιμένουν τους επισκέπτες τους. Πρωτεύουσα είναι η Χώρα, που βρίσκεται χτισμένη στην ενδοχώρα, στις πλαγιές του όρους Σάος, καλά προστατευμένη από τον μεγαλύτερο κίνδυνο που αντιμετώπιζαν τα νησιά κατά τον Μεσαίωνα που ιδρύθηκε, τους πειρατές.
Στην άκρη του χωριού δεσπόζει το μεσαιωνικό κάστρο των Γκατελούζι, των Ενετών κυρίαρχων του νησιού τον 14ο αιώνα, που άφησαν οχυρωματικά έργα γνωστά και ως Πύργοι των Γκατελούζι σε διάφορα σημεία του νησιού.
Τα πετρόχτιστα, διώροφα σπίτια με κεραμειδωτές σκεπές και τα πλακόστρωτα δρομάκια ανάμεσα, τα πλατάνια που κοσμούν την κεντρική πλατεία, η Κοίμηση της Θεοτόκου, ένα επιβλητικό κτίσμα του 19ου αιώνα, όπου φυλάσσονται οι Κάρες των Πέντε Νεομαρτύρων της Σαμοθράκης και το Λαογραφικό Μουσείο Σαμοθράκης είναι τα αξιοθέατα της Χώρας που θα πρέπει να επισκεφθεί κανείς.
Το λιμάνι της Σαμοθράκης, η Καμαριώτισσα, είναι χτισμένο στη βορειοδυτική άκρη του αρχαίου νησιού των Καβείρων. Πρόκειται για ένα μικρό, γραφικό ψαροχώρι, που αν και υποδέχεται όλο τον όγκο των επισκεπτών του νησιού και έχει εξελιχθεί σε ένα από τα τουριστικά κέντρα, διατηρεί τον παραδοσιακό χαρακτήρα των σπιτιών και των κτηρίων του.
Εκεί συναντώνται οι δύο κεντρικοί οδικοί άξονες του νησιού, αυτός που οδηγεί βόρεια στα δημοφιλή Θέρμα και τα αξιοθέατά τους, αλλά και αυτός που οδηγεί στη Χώρα, την πρωτεύουσα του νησιού και το νότιο τμήμα της Σαμοθράκης.
Τα Θέρμα βρίσκονται στα βορειοανατολικά του νησιού είναι γνωστά και με το όνομα Λουτρά, καθώς εκεί βρίσκονται τα Ιαματικά Λουτρά της Σαμοθράκης. Χτισμένα ανάμεσα στα πλατάνια και τα τρεχούμενα νερά, στους πρόποδες του μεγάλου βουνού της Σαμοθράκης, είναι ένα από τα τουριστικά κέντρα του νησιού.
Από εκεί ξεκινά η ανάβαση στο Φεγγάρι, την κορυφή του Σάου, η πεζοπορία Φονιάς – Κλείδωση, στις όχθες του γνωστότερου χειμάρρου του νησιού, ενώ σε πολύ κοντινή απόσταση βρίσκονται και οι πιο δημοφιλείς βάθρες της Σαμοθράκης. Στα Θέρμα βρίσκεται επίσης το δημοτικό κάμπινγκ της Σαμοθράκης, με δύο χώρους έναν οργανωμένο και έναν ελεύθερης διαβίωσης.
Το Λάκκωμα, ο Προφήτης Ηλίας και τα Αλώνια, στα δυτικά της Σαμοθράκης αξίζει επίσης να τα επισκεφτείτε.
Οι βάθρες
Οι βάθρες Σαμοθράκης είναι οι λίμνες που σχηματίζονται σε διάφορα σημεία, από τις αμέτρητες πηγές και τα εκατοντάδες ρυάκια του νησιού. Στην πλειοψηφία τους τα ρυάκια αυτά πηγάζουν από το βουνό Σάος και δημιουργούν ένα εξαιρετικής ομορφιάς φυσικό φαινόμενο, με «φυσικές πισίνες» μέσα στους βράχους, κάτω από πανύψηλα καταπράσινα πλατάνια.
Όλοι στην Σαμοθράκη συζητούν για την μαγική ενέργεια του τόπου: Ο ήχος του γάργαρου νερού που κυλάει, η απομόνωση που νιώθει ο επισκέπτης στη φύση και η αιωνιότητα που αποπνέει το μυστηριακό νησί συνθέτουν μια ατμόσφαιρα εξωπραγματική – περιμένει κανείς να… δει και να ακούσει τα ξωτικά του βουνού και τις νεράιδες του νερού! Πιο γνωστές είναι οι βάθρες του ποταμού Τσιβδογιάννη, με την Γριά Βάθρα, κοντά στα Θέρμα, να ξεχωρίζει. Από εκεί ξεκινά και η ανάβαση προς το Φεγγάρι, την ψηλότερη κορυφή όλου του Έβρου.
Το μεγαλύτερο ρέμα της Σαμοθράκης είναι ο Φονιάς, με τον καταρράκτη του να φτάνει τα 35 μέτρα ύψος, στην «Κλείδωση». Στις εκβολές του βρίσκεται ο Πύργος του Φονιά, που στέκει εκεί από τον Μεσαίωνα. Άλλα ρυάκια του νησιού είναι του Καραγιαννάκη, της Πλατιάς, του Αράπη, του Ξεροποτάμου, ο Κρεμαστός, ο Άγκιστρος και το Γυαλί. Στην πορεία τους στην φύση σχηματίζουν επίσης τις δικές τους βάθρες και αμέτρητους, μικρότερους και μεγαλύτερους, καταρράκτες.
Οι παραλίες
Όσο «ξεχωριστό» νησί κι αν είναι πάντως η Σαμοθράκη, δεν μπορεί κανείς να μην αναφερθεί στις παραλίες της – είναι άλλωστε το στοιχείο που ψάχνει η μεγάλη, αν όχι η απόλυτη, πλειοψηφία των επισκεπτών.
Και στον τομέα αυτό η Σαμοθράκη διαφέρει από την εικόνα που έχουν οι περισσότεροι για τα ελληνικά νησιά: Διαθέτει ελάχιστες παραλίες προσβάσιμες από την ξηρά και εξίσου λιγοστές προσβάσιμες μόνο από την θάλασσα, ή από απόκρημνα μονοπάτια. Αυτό γιατί ειδικά η νότια ακτογραμμή του νησιού είναι αρκετά βραχώδης και απόκρημνη, καθώς «βλέπει» το ανοιχτό Αιγαίο πέλαγος.
Η Παχιά Άμμος είναι η πιο πολυσύχναστη παραλία του νησιού. Βρίσκεται στο νοτιοδυτικό άκρο του και για να την προσεγγίσει κανείς οδικώς, θα πρέπει να πάρει το δρόμο από την Καμαριώτισσα, το λιμάνι της Σαμοθράκης και το κέντρο των οδικών αξόνων που τη διασχίζουν.
Αφού περάσετε το δυτικό μέρος της Σαμοθράκης, που είναι κατάφυτο από ελαιώνες και φιλοξενεί μερικά από τα πιο όμορφα χωριά του νησιού, τα Αλώνια, το Λάκκωμα, τον Προφήτη Ηλία και τον Ξηροπόταμο, φτάνετε στην ακτή, που θυμίζει Καραϊβική ή κάποιο άλλο εξωτικό μέρος: Ολόχρυση άμμος σε ατέλειωτα στρώματα και καταπράσινο περιβάλλον, ενώ εκεί λειτουργεί εστιατόριο και beach bar, υπάρχουν ξαπλώστρες, ομπρέλες και κάποια ενοικιαζόμενα δωμάτια τριγύρω.
Οι περισσότεροι θεωρούν το Βάτο την πιο όμορφη από τις παραλίες της Σαμοθράκης. Είναι πολύ μεγάλη σε έκταση, με λευκή ψιλή άμμο και κυανοπράσινα, σμαραγδένια νερά.
Βρίσκεται ανατολικά της Παχιάς Άμμου, στα νότια του νησιού και ο ευκολότερος τρόπος για να έρθετε ως εδώ είναι διά θαλάσσης, με ένα από τα καραβάκια που ξεκινούν από τα Θέρμα και κάνουν το γύρο του νησιού. Ο Βάτος βρίσκεται στην έξοδο του ομώνυμου φαραγγιού και περιβάλλεται από ψηλούς βράχους που σχηματίζουν σπηλιές, ενώ τα καταπράσινα δέντρα φτάνουν ως την άμμο.
Η πιο απομακρυσμένη παραλία από τα οικιστικά κέντρα του νησιού είναι οι Κήποι, που βρίσκονται στο νοτιοανατολικό άκρο της Σαμοθράκης. Την προτιμούν όσοι θέλουν την ησυχία τους, σε αντίθεση με την πολύβουη και πολυσύχναστη Παχιά Άμμο. Εδώ δεν υπάρχει τίποτα, παρά μόνο ο άνθρωπος και η φύση. Το σκούρο γκρίζο, ψιλό χαλικάκι και το απέραντο γαλάζιο της θάλασσας συνθέτουν ένα από τα σπάνια τοπία της Σαμοθράκης που δεν κυριαρχεί το πράσινο.
Τέλος, η παραλία που ονομάζεται Πύργος του Φονιά και βρίσκεται στο βορειοανατολικό άκρο της Σαμοθράκης. Το τοπίο χαρακτηρίζει ο μεσαιωνικός Πύργος, που στέκει μισοερειπωμένος. Στην περιοχή εκβάλει ο χείμαρρος Φονιάς, ένας από τους μεγαλύτερους της Σαμοθράκης. Γκρίζο χαλικάκι και καταγάλανα νερά περιμένουν τους επισκέπτες.
Οι αρχαιολογικοί χώροι
Αφήνοντας τις βάθρες και τις παραλίες της Σαμοθράκης, μην παραλείψετε μια βόλτα στους αρχαιολογικούς χώρους του νησιού, ώστε η εμπειρία σας από την επίσκεψη στο νησί να είναι πλήρης και σφαιρική.
Ξεκινώντας από το Ιερό των Μεγάλων Θεών, την πιο χαρακτηριστική εικόνα της Σαμοθράκης – μετά το άγαλμα της Νίκης βεβαίως, ο επισκέπτης αντικρίζει το σπουδαιότερο αρχαιολογικό αξιοθέατο της Σαμοθράκης.
Βρίσκεται δίπλα στην Παλαιόπολη, την αρχαία πόλη του νησιού και περιλαμβάνει μια σειρά από κτίσματα: Το Ανάκτορο, που αποτελούσε το χώρο του πρώτου σταδίου της μύησης στα Καβείρια Μυστήρια, το Ιερό των Μεγάλων Θεών, όπου τελούνταν το δεύτερο στάδιο, την Στοά που δημιουργήθηκε για να στεγάσει τους επισκέπτες των Μυστηρίων και τον Ιερό Κύκλο, το χώρο από όπου οι θεατές παρακολουθούσαν την μύηση ή άλλα δρώμενα.
Βλέπουμε ακόμη, μεταξύ άλλων, την Θόλο της Αρσινόης, το μεγαλύτερο κλειστό κυκλικό οικοδόμημα που διασώζεται και ήταν αφιέρωμα της βασίλισσας Αρσινόης της Θράκης στους Μεγάλους Θεούς.
Αυτό που ξεχωρίζει όμως στο Ιερό των Μεγάλων Θεών και που έκανε την Σαμοθράκη ξακουστή σε όλο τον κόσμο είναι το Μνημείο της Νίκης, η Κρήνη, πάνω στην οποία μαρμάρινες πλάκες με κυματιστή επιφάνεια στήριζαν την μαρμάρινη πλώρη του πλοίου που έφερε περίφημο άγαλμα της Νίκης της Σαμοθράκης, από τα σημαντικότερα εκθέματα σήμερα στο Μουσείο του Λούβρου, στο Παρίσι.
Το άγαλμα της Νίκης θεωρείται δείγμα ελληνιστικής τέχνης και απεικονίζει την φτερωτή θεά Νίκη. Αποτελούσε μαρμάρινο σύμπλεγμα μαζί με την πλώρη ενός πλοίου και είχε αφιερωθεί στο Ιερό των Μεγάλων Θεών της Σαμοθράκης, από τους νικητές κάποιας ναυμαχίας της εποχής. Η διάσημη πτερωτή Νίκη της Σαμοθράκης είναι μία από τις τρεις φτερωτές Νίκες που ανακαλύφθηκαν στις ανασκαφές του ιερού των Μεγάλων Θεών στο νησί.
Μία από τις άλλες δύο εκτίθεται στην Βιέννη, καθώς εκεί την μετέφεραν οι Αυστριακοί αρχαιολόγοι που την ανακάλυψαν, ενώ η τρίτη εκτίθεται στο αρχαιολογικό μουσείο της Σαμοθράκης, ανακαλύφθηκε από το ζεύγος Αμερικανών αρχαιολόγων Lehmann το 1949 και είναι επίσης αντίγραφο της αυθεντικής Νίκης της Σαμοθράκης των ελληνιστικών χρόνων.
Η επίσκεψη στους αρχαιολογικούς χώρους της Σαμοθράκης, δεν θα μπορούσε άλλωστε παρά να τελειώσει στο Αρχαιολογικό Μουσείο του νησιού, που βρίσκεται στην Παλαιόπολη. Στην πρώτη αίθουσα οι επισκέπτες βλέπουν αναπαραστάσεις των κυριοτέρων κτηρίων του Ιερού των Μεγάλων Θεών: ο Βωμός, η Αίθουσα Αναθυμάτων, ο Θόλος της Αρσινόης με τις περίτεχνες διακοσμήσεις από ταύρους και μαργαρίτες, αλλά και η μαρμάρινη στήλη με την επιγραφή που απαγόρευε την είσοδο στους αμύητους – μάλιστα γραμμένη σε δύο γλώσσες.
Στη δεύτερη αίθουσα εκτίθενται τμήματα της ζωοφόρου του Πρόπυλου, με ανάγλυφες χορεύτριες, πιθανότατα τις μούσες, και ακόμα η προτομή του Μάντη Τειρεσία και ένα ακέφαλο σώμα αγάλματος που υπολογίζεται πως επρόκειτο για την Περσεφόνη. Μια περίτεχνη καρφίτσα με την μορφή λιονταριού είναι ανάμεσα στα μεταλλικά εκθέματα της τρίτης αίθουσας, ενώ στην τέταρτη αίθουσα κυριαρχεί το εκμαγείο της Νίκης, σε κανονικό μέγεθος, που δίνει στους επισκέπτες την δυνατότητα να υπολογίσουν και να φανταστούν το μεγαλείο του αυθεντικού αγάλματος στον χώρο όπου βρισκόταν.
